I. Bối cảnh lịch sử:
Cuối năm 1954, hàng trăm ngàn người miền Bắc di cư vào Nam sinh sống. Trong đó, gần mười ngàn người đa phần là giáo dân gốc Phát Diệm, dưới sự dẫn dắt của Cha Phaolô Hoàng Quỳnh và một số quí Cha gốc Phát Diệm, qui tụ và định cư trên dải đất Bình Xuyên, dọc Bến Phạm Thế Hiển, quận 8, Saigon, chạy dài hơn 5km từ cầu chữ Y giáp huyện Nhà Bè đến Bến Đá giáp huyện Bình Chánh.
Khi mới đến dải đất này, người dân Bình An sống tạm trong hai gian nhà của kho Trần Đông Á (nay là đất trống của nhà máy cơ khí Nông-Lương), gọi là trại định cư Bình Xuyên và Cha Giuse Đoàn Phi Hùng được Cha Phaolô Hoàng Quỳnh chỉ định làm Trại trưởng. Đầu năm 1955, vì số người đến trại định cư ngày càng đông nên để ổn định cuộc sống và thi hành Mục vụ, Cha Phaolô Hoàng Quỳnh đã chia giáo dân và lập các trại riêng, sau đó hợp thức hóa thành giáo xứ trong hệ thống tổ chức của Giáo Phận Saigon.
Ngày 1 tháng 5 năm 1955, giáo xứ Bình An chính thức được thành lập, nhận Đức Mẹ Mân Côi làm Quan Thầy của giáo xứ (Đức Mẹ Mân Côi cũng là Quan Thầy của Giáo Phận Phát Diệm). Đức Giám Mục Giáo Phận Saigon Simon Hòa Nguyễn Văn Hiền bổ nhiệm Cha Phaolô Hoàng Quỳnh làm chính xứ kiêm Hạt trưởng hạt Bình An.
Linh mục chính-phó xứ phục vụ giáo xứ Bình An từ năm 1955 đến nay:
II. Cơ cấu tổ chức và điều hành giáo xứ:
Ngay từ những ngày mới thành lập, giáo xứ Bình An đã có linh mục chính, phó xứ và Hội đồng giáo xứ, nay gọi là Hội đồng Mục vụ Giáo xứ (HĐMVGX). Nhiệm vụ chính của HĐMVGX là cộng tác với linh mục trong việc điều hành giáo xứ.
1/ Ban thường vụ HĐMVGX có nhiệm kỳ 4 năm, gồm:
* Chủ tịch (chánh trương)
* Phó chủ tịch Nội vụ và phó chủ tịch Ngoại vụ (phó trương)
* Tổng thư ký.
* Tổng thủ quỹ
* Tuần kiểm
Nhiệm vụ chính của Ban thường vụ (BTV): hợp lực với linh mục chính xứ trong việc quản trị và điều hành công việc chung của giáo xứ.
2/ Các giáo họ (giáo khu):
Giáo xứ Bình An được chia thành 8 giáo họ gồm: Họ IA (Họ Thánh Tâm Chúa), Họ IB (Họ Thánh Phêrô Tông đồ), Họ 2 (Họ Thánh Giuse), Họ 3 (Họ Thánh Phanxicô Xavie), Họ 4 (Họ Thánh Phaolô Tông đồ Trở lại), Họ 5A (Họ Thánh Gioan Baotixita), Họ 5B (Họ Thánh Gioan Tông đồ), Họ Đồng Xá (Họ Thánh Phêrô Tông đồ).Mỗi Họ có BCH gồm: Trùm chánh, trùm phó, thư ký. Tùy thời điểm, hoàn cảnh, số lượng thành viên trong BCH ở mỗi giáo họ có khác nhau và do Đại hội trong họ quyết định. Thành phần tham dự Đại hội giáo họ gồm: quí chức tân-cựu và đại diện các gia đình trong giáo họ. BCH giáo họ có nhiệm kỳ 4 năm, nhiệm vụ chính là phối hợp, điều hành công tác chung của giáo họ mình, thi hành các quyết định của Cha xứ và BTV HĐMV GX.
3/ Các hội đoàn, đoàn thể, các ban, các giới:
Giáo xứ thành lập các hội đoàn, ca đoàn, các ban, các giới nhằm mục đích phục vụ tốt hơn cho công tác mục vụ, phối hợp điều hành và thi hành công việc chung theo chỉ đạo của Cha xứ, của BTV HĐMV GX. Giáo xứ Bình An hiện nay có 25 hội đoàn, đoàn thể, các ban các giới đang sinh hoạt: Hội Các Bà Mẹ Công Giáo, Hội Con Đức Mẹ, Hội Bảy Sự, Hội Khấn Martinô, Hội Gia Đình Phạt Tạ Thánh Tâm, Hội Khấn Thánh Giuse, Ban Lễ Sinh, Ban Loan Báo Tin Mừng, Ban Mục Vụ Ơn Gọi, Ban MV Di Dân, Ban MV Truyền Thông, Ban MV TNTT, Ban Âm Thanh Ánh Sáng, Ban Phụng Vụ, Ban Kèn Đồng, Ban Giáo Lý, Giới Gia Trưởng, Nhóm Lòng Thương Xót Chúa, Gia Đình Lêgiô Marie, Ca Đoàn Lêgiô, Ca Đoàn Hiền Mẫu, Ca Đoàn Thánh Thể, Ca Đoàn Phanxicô, Ca Đoàn Thiên Thần, Ca Đoàn Hiệp Hội Thánh Mẫu.
Sinh hoạt công giáo tiến hành của các hội đoàn, các ban, các giới theo tôn chỉ và mục đích riêng, tự chọn ra BQT theo mỗi nhiệm kỳ gồm: Hội trưởng-trưởng ban-ca trưởng hay đoàn trưởng, hội phó, thư ký, thủ quỹ…
III. Cơ sở vật chất:
Song song công trình tái thiết Nhà thờ, Cha chính xứ Giuse Trịnh Văn Viễn, Cha phụ tá Giuse Đỗ Mạnh Cường cùng cộng đoàn giáo dân xứ Bình An tiến hành xây dựng Hội Trường Giáo Xứ. Công trình khởi sự ngày 02 tháng 11 năm 2002 (diện tích 800m2). Ngày 05 tháng 6 năm 2004, giáo xứ long trọng trong Thánh lễ tạ ơn mừng hoàn thành tầng trệt và nhân dịp mừng Bổn Mạng giáo xứ năm 2005, lầu 1 được hoàn thành, chính thức đưa vào sử dụng. Hội Trường Giáo Xứ Bình An là trung tâm sinh hoạt không chỉ dành riêng cho giáo xứ mà cho cả toàn giáo hạt.
Hiện nay trường trung tiểu học Đồng Tâm được đổi tên thành trường tiểu học Phạm Thế Hiển, dãy trường học 4 tầng lầu đã ngưng hoạt động nhiều năm nay vì xuống cấp trầm trọng, không thể sử dụng được nữa.
IV. Sinh hoạt giáo xứ:
1/ Đời sống vật chất:
Giáo dân Bình An vốn xuất thân là nông dân, sống cần mẫn, tiết kiệm và có tinh thần đoàn kết rất cao. Khi hội nhập nếp sống mới ở vùng đất hoàn toàn xa lạ, nhiều người đã thích ứng ngay với các nghề như: trồng lúa, đan lát, dệt chiếu cói, đánh bắt cá trên kênh rạch trong khu vực và các vùng phụ cận; Cũng trên nền hội nhập, nhiều người chuyển ngành nghề phù hợp với hoàn cảnh như công nhân viên chức, kinh doanh sản xuất… Cuộc sống ngày một phát triển, thăng hoa, việc đầu tư cho con cái ăn học được lưu tâm hàng đầu nơi các gia đình, và ngày nay, rất nhiều gia đình trong giáo xứ có con em trưởng thành ngoài xã hội với nhiều bậc học, nhiều lĩnh vực như: kinh tế, khoa học kỹ thuật, y học, tin học, văn hóa xã hội…
Mặc dù các gia đình trong giáo xứ xuất thân từ tầng lớp lao động, nhiều gia đình có cuộc sống trung bình, nhưng cũng nhiều gia đình phát triển kinh tế và có cuộc sống khá giả.
Do xã hội ngày một phát triển, trong nhiều năm gần đây, số lượng các gia đình Công giáo nhập cư, di dân tạm trú tại giáo xứ Bình An ngày một tăng. Đa phần các gia đình nhập cư di dân hành nghề tự do, một số buôn bán nhỏ, lao động tại các cơ sở sản xuất, cơ quan, xí nghiệp…với mức sống trung bình, một số ít gia đình nhập cư di dân có hoàn cảnh khó khăn phải nhờ đến sự trợ giúp của giáo xứ.
2/ Đời sống tinh thần:
a/. Tôn giáo: Vốn là một cộng đoàn Công giáo truyền thống nên giáo xứ luôn có quí linh mục chăm sóc về mặt tinh thần. Các nghi thức phụng vụ trong giáo xứ luôn liên tục căn cứ theo lịch phụng vụ của Giáo hội. Ngoài các Thánh lễ như lễ an táng, lễ cưới, lễ ngoài giờ theo nhu cầu giáo dân, từ thứ hai đến thứ bảy, mỗi ngày có hai Thánh lễ sáng-chiều (04:30 và 17:15), chủ nhật có 5 Thánh lễ, 4 Thánh lễ dành cho người lớn (04:30, 06:00, 16:00, 18:00) và 1 Thánh lễ dành cho thiếu nhi lúc 07:30.
Việc dạy giáo lý, kinh bổn trước đây thường do các ông bà quản giáo trong giáo khu đảm trách, chủ yếu giúp các con em thiếu nhi trong giáo khu của mình chuẩn bị lãnh nhận Bí tích Thánh thể, Bí tích Thêm sức, kinh bổn còn được dạy trong các lớp học của trường Tư thục Công giáo trong mỗi giáo xứ. Hiện nay, do đời sống đức tin ngày một phát triển, việc dạy giáo lý cho các em thiếu nhi, các thanh thiếu niên, tân tòng đều do một ban chuyên môn đảm nhiệm dưới sự dẫn dắt của Cha xứ, quí soeurs, quí tu sĩ.
Đời sống đức tin còn được thể hiện sinh động qua các sinh hoạt trong giáo xứ như ngắm nguyện vào mùa chay, kiệu tháng hoa kính Đức Mẹ, kiệu Thánh Thể, lễ hội giáng sinh, sinh hoạt trại của các hội đoàn, tết trung thu…
Từ ngày thành lập cho đến nay, giáo xứ đóng góp cho cánh đồng truyền giáo được
21 linh mục, 2 phó tế, 33 nữ tu, 10 nam tu sĩ và 5 dự tu nam.
b/. Xã hội: Các phương tiện truyền thông đại chúng, giao lưu văn hóa-kinh tế-khoa học kỹ thuật trong khu vực và thế giới ngày một phát triển. “Văn minh tiêu thụ” đã cải thiện nhiều mặt của cuộc sống nhưng lại là mối quan tâm lo lắng của quí Cha quản xứ và BTV HĐMV GX. Chính vì thế, việc giáo dục đức tin, rèn luyện nhân cách chủ yếu nơi giới trẻ luôn được quí Cha cập nhật trong các bài giảng lễ và trong công tác hoạt động thường ngày của BTV, BCH các họ, BQT các hội đoàn, đoàn thể, các ban, các giới cụ thể:
V. Lời kết
Nhìn lại chặng đường lịch sử của giáo xứ, bao công sức khó nhọc của các Đấng các Bậc, của cộng đoàn dân Chúa đã dày công vun đắp cả về tinh thần lẫn vật chất, để rồi từ “cánh đồng Bình An” nhiều hạt giống đã tỏa đi khắp nơi như một chứng nhân Tin Mừng của Chúa. Giáo xứ Bình An luôn cảm tạ Hồng ân Thiên Chúa, Đức Mẹ Mân Côi và các Thánh.
Xin tri ân quí Cha chính-phó xứ, quí soeurs, quí tu sĩ nam-nữ, quí chức tiền nhiệm, quí ân nhân xa gần và cộng đoàn dân Chúa giáo xứ Bình An. Trong tâm tình cậy trông phó thác, cộng đoàn giáo xứ dưới sự hướng dẫn, dìu dắt của Cha chính xứ, Cha phó xứ, quyết tâm canh tân đổi mới mọi sinh hoạt để giáo xứ luôn thăng tiến về mọi mặt, xứng đáng “là men là muối” giữa lương dân trên địa bàn đang sinh sống. Đúng tinh thần Đại hội dân Chúa năm 2010 “Hội Thánh phải đổi mới không ngừng để thực sự là Hội Thánh Chúa Kitô”.
