Căn nhà chúng tôi thuê trọ có 7 gia đình cùng sinh sống, tôi về đây đã 4 năm trời rồi mà chỉ biết được nhà của hai bạn thanh niên sát phòng, và gia đình của cô Sáu ở ngay trước cổng nhà, chổ để xe chung; thỉnh thoảng thì có chatting zalo với chị nhà sau để lấy thông tin điện nước và chuyển tiền thanh toán. Ở mảnh đất Sài Gòn này, dường như mạnh ai nấy ở, ít để ý đến nhau, không như ở Xuân Lộc quê nhà tôi, làng xóm chạy qua chạy về nhau hằng ngày.
Tuy nhiên, đấy cũng chỉ vì lý do cơm áo gạo tiền, người sinh sống ở đây đa phẩn là người lao động từ các tỉnh, nên thời giàn hầu hết dành cho việc mưu sinh, chắt chiu để sinh tồn, hay để gửi về quê lo toang cho gia đình, bởi thế, hầu như người ta không còn thời gian dành cho nhà hàng xóm, cũng không có tâm trạng để quan tâm nhà kế bên nay có gì vui, có gì lạ.
Chỉ bấy nhiêu thôi, để đánh gia cái văn hóa Sài Gòn không có tình làng nghĩa xóm, tôi e rằng còn quá ít thông tin, còn quá ít trải nghiệm; mà những cái trải nghiệm này xem ra rất khó thấy, có thể coi như sự kiện trăm năm có một.
Đợt dịch vừa qua, cả nước nói chung và Sài Gòn nói riêng thực hiện giãn cách xã hội, nhà với nhà, người với người, địa phương với địa phương, nó như một trong sống trải nghiệm thấy mà tôi để cập ở trên.
Cái tình người, cái tình làng nghĩa xóm thể hện rất rõ nét. Trong hơn 4 tháng qua, các hộ sinh sống trong căn nhà của chúng tôi thuê thân nhau hẳn ra, biết mặt nhau, nói chuyện nhau nhiều. Một bó ra cũng chia tứ xẻ tam, một bao gạo cũng san sẻ với nhau.
“Nghĩa ơi, xuống lấy mấy quả trứng nè”
“Nghĩa ơi, nhà em có hành củ không”
“Nghĩa ơi, em mua dầu có không”
…
Những câu hỏi thăm, hỏi mượn, hay tám chuyện hằng ngày trong các hộ gia đình, cùng nhau kêu gọi đi test co-vid, đi tiêm ngừa, hay đắng ký chuyện này, chuyện kia theo chỉ đạo của phường.
Rồi có người xin đâu được 1 vài phiếu đi chợ ở tổ khác, vì tổ này hết phiếu, củng san sẽ cho các hộ còn lại, hay là hỏi từng gia đình xem có cần mua gì không. Khi xung quanh phát hiện các ca dương tính, các căn nhà cách li y tế. chúng tôi dặn dò nhau bảo vệ sức khỏe, bảo trọng và cẩn thận.
Có chị thuê phòng ở đâu nhưng không ở thường xuyên, mùa dịch này chị ở chổ khác, còn chia sẻ cho mỗi hộ 200 000 đồng và 10 kg gạo thơm. Còn quý hơn khi 5 tháng liên tục, anh chủ nhà giảm 50% giá thuê phòng cho từng hộ.
Sau vài tháng cách li xã hội, chúng tôi càng trở nên thân thiết hơn, như là một gia đình thay vì 6-7 gia đình. Thế mới thấy, cái trải nghiệm này nó càng khẳng định rằng người Sài Gòn không vô tâm vô tư, mà vẫn có cái tình nghĩa xóm làng, chỉ là lúc bình thường, ai cũng có thể tự sinh tồn, tự lo toan được, nên họ sẽ ít thể hiện sự quan tâm, cái tình nghĩa ra bên ngoài. Còn trong lúc cần nhau, lúc cần sẽ chia, họ sẵn sàng ôm ấp vòng tay ra, họ mở lòng ra với xung quanh.
