Trong một thời đại mà thế giới kết nối kỹ thuật số hơn bao giờ hết, nghịch lý của sự cô đơn lại hiện rõ mồn một. Tổng Y sĩ Hoa Kỳ đã lên tiếng cảnh báo, so sánh tác hại của việc bị cô lập xã hội với việc hút 15 điếu thuốc mỗi ngày, và chỉ ra rằng tình trạng này làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ, và suy giảm trí nhớ. Cả người trẻ lẫn người cao tuổi đều đang chịu ảnh hưởng—trong số ba người trẻ, thì một người cho biết họ cảm thấy hoàn toàn cô đơn phần lớn thời gian. Cơn đại dịch COVID-19 càng khoét sâu thêm vết thương này, khiến nhiều tâm hồn trôi dạt trong biển cả của những kết nối hời hợt. Tuy nhiên, đối với chúng ta là những người môn đệ của Đức Kitô, có một phương dược thiêng liêng: chính là Giáo Hội, thân mình mầu nhiệm của Chúa, nơi mà sự hiện diện của Đức Giêsu và tình hiệp thông giữa các tín hữu trở thành nguồn chữa lành và hy vọng.
Cô đơn không đơn thuần là một cảm xúc nhất thời, mà là một vết thương sâu trong tâm hồn, đánh động tới căn tính của con người được tạo dựng để sống trong tương quan. Sách Giáo lý Hội Thánh Công Giáo khẳng định rằng: “Con người cần sống trong xã hội... Nhờ trao đổi với người khác, nhờ phục vụ và đối thoại với anh chị em, con người phát triển tiềm năng của mình và đáp lại ơn gọi của mình” (GLHTCG, số 1879). Giáo huấn này vang vọng lại chân lý từ Sách Sáng Thế: “Con người ở một mình thì không tốt” (St 2,18). Khi căn tính tương quan này bị phá vỡ, sức khỏe tinh thần bị ảnh hưởng nặng nề—mà tỉ lệ gia tăng trầm cảm và lo âu trong xã hội hiện đại là một bằng chứng hiển nhiên.
Trong tài liệu Cẩm nang Cô Đơn do ACST Catholic phát hành, người ta nhận thấy thời gian con người sống một mình đã gia tăng trung bình 24 giờ mỗi tháng kể từ năm 2003, trong khi thời lượng tương tác thực sự với bạn bè lại giảm mạnh. Công nghệ, tuy là phương tiện giúp gắn kết, nhưng lại thường tạo ra một thứ “cô đơn chen chúc” – những kết nối bề mặt thiếu chiều sâu tương giao. Đối với Kitô hữu, đây là một lời mời gọi cấp thiết: hãy phục hồi ơn gọi tương quan của chúng ta trong Chúa Kitô, Đấng là Đầu của Thân Mình, tức là Hội Thánh.
Trung tâm của lời đáp trả Kitô giáo trước nỗi cô đơn là chính Chúa Giêsu Kitô, Đấng đã hứa: “Thầy ở cùng anh em mọi ngày cho đến tận thế” (Mt 28,20). Trong Bí tích Thánh Thể, chúng ta không chỉ tưởng niệm mà còn thực sự gặp gỡ Ngài—Đấng Hằng Sống, Đấng ngự giữa dân Người. Các bí tích không chỉ là những nghi thức, nhưng là phương thế thần linh giúp chúng ta kết hợp mật thiết với Chúa và với cộng đoàn đức tin.
Chính trong giáo xứ, hiện thân cụ thể và địa phương của Hội Thánh hoàn vũ, mà người tín hữu có thể cảm nghiệm được sự hiện diện gần gũi của Chúa Kitô. Sách Giáo lý gọi giáo xứ là “một chuồng chiên, mà cửa ngõ duy nhất và cần thiết là chính Chúa Kitô” (GLHTCG, số 754). Tại đây, những tâm hồn đơn côi tìm được nơi nương náu thiêng liêng, được nuôi dưỡng bởi Lời Chúa, các bí tích và tình thân huynh đệ phát xuất từ Thánh Tâm Chúa Giêsu – trái tim yêu thương và luôn khát khao tìm kiếm những ai đang lạc lõng.
Nếu sự cô đơn đang là một nguyên nhân dẫn đến cuộc khủng hoảng sức khỏe tinh thần, thì tình bằng hữu trong Hội Thánh chính là phương dược chữa lành. Giáo xứ không chỉ là một công trình xây dựng, mà là một cộng đoàn sống động, nơi mà dân Chúa đến để gặp gỡ Đức Kitô “trong Lời và Bí tích,” và qua đó liên kết với nhau trong tình bác ái Kitô giáo. ACST lưu ý rằng giáo xứ vốn là trung tâm cộng đồng lịch sử, nhưng vai trò ấy đang cần được phục hồi. Ông Terry Poplava, Giám đốc điều hành ACST Catholic, cho rằng: giáo xứ không thể mặc nhiên cho rằng mình đã là một cộng đoàn, mà cần chủ động “nuôi dưỡng một nền văn hóa cộng đồng” với tinh thần khẩn thiết và có chủ đích.
Điều đó bắt đầu từ những cử chỉ đơn sơ nhưng đầy yêu thương: một lời chào mừng chân thành trong Thánh lễ, một lời mời tham dự sinh hoạt giáo xứ, một cuộc gọi hỏi thăm một người vắng mặt. Những hành động ấy phản chiếu tình yêu của người Samaritanô nhân hậu (x. Lc 10,25-37), người đã dừng lại, chăm sóc, và đưa người bị thương trở lại cộng đồng. Các giáo xứ có thể triển khai những việc làm này một cách có hệ thống nhờ các công cụ mục vụ như nền tảng ACST Catholic, giúp theo dõi đời sống cộng đoàn và đảm bảo rằng không ai bị lãng quên.
Chắc chắn rằng việc xây dựng cộng đoàn sẽ gặp không ít rào cản: lịch trình bận rộn, khác biệt văn hóa, hay sự ngăn cách giữa các thế hệ. Giới trẻ hôm nay, mặc dù quen thuộc với công nghệ, lại thường thiếu những kết nối thực chất. Nhưng cũng chính họ đang khao khát sự chân thực, điều mà Hội Thánh có thể trao ban qua mầu nhiệm của phụng vụ, bí tích và chứng tá sống động.
Giáo Hội được mời gọi vượt qua mọi ngăn trở để trở thành nơi hội ngộ, nơi sẻ chia tình thân, nơi con người được gặp gỡ chính mình và gặp gỡ Thiên Chúa. Công nghệ, nếu được sử dụng đúng đắn, có thể trở thành phương tiện phục vụ mục vụ. Các nền tảng như Mission Insite của ACST Catholic giúp các giáo xứ thấu hiểu những nhu cầu cụ thể của cộng đoàn xung quanh, từ đó xây dựng các chương trình mục vụ phù hợp. Như Poplava nhận định: “Mối tương quan chân thành là mối tương quan trực tiếp, mang tính cá nhân sâu sắc.” Công nghệ chỉ nên là nhịp cầu, chứ không thể thay thế cho tương quan giữa người với người.
Dịch bệnh cô đơn là một thách thức, nhưng đồng thời cũng là cơ hội để Hội Thánh trở nên ngọn hải đăng của hy vọng. Trong Đức Kitô, chúng ta không bao giờ thực sự đơn độc; bởi vì Ngài đã kết hợp chúng ta trong một Thân Mình duy nhất. Các giáo xứ cần trở nên nơi an ủi, nơi mỗi người được nhìn nhận, được lắng nghe và được yêu thương—nơi mà sức khỏe tinh thần được nâng đỡ nhờ đức tin, phụng vụ và tình huynh đệ.
Và nơi ấy bắt đầu từ mỗi chúng ta. Mỗi Kitô hữu được mời gọi góp phần nhỏ bé nhưng thiết thực: mời gọi người lạ tham dự Thánh lễ, thăm hỏi một người bạn xa cách, tham gia vào một đoàn thể hay mục vụ giáo xứ. Với Đức Kitô là trung tâm và những phương tiện mục vụ sẵn có, chúng ta có thể mạnh dạn tuyên xưng: “Bạn không đơn độc.” Trong lòng Giáo Hội, chúng ta tìm thấy không chỉ một nơi trú ẩn, mà là một gia đình—sống một cuộc đời trong Đức Kitô, Đấng chữa lành mọi vết thương cô đơn.
Tác giả: Joshua Nelson
Giuse Nguyễn Huy Hoàn (TGPSG) lược dịch từ Catholic Exchange
https://catholicexchange.com/we-are-never-alone-living-a-life-in-christ-to-address-todays-epidemic-of-loneliness/
