"Phải, tôi là đạo trưởng đạo Thiên Chúa!"
Linh mục Phêrô Vũ Minh Hùng đã nhắc lại câu nói này của Thánh tử đạo Lê Tùy khi chủ sự Thánh lễ bổn mạng của giáo khu Lê Tuỳ vào lúc 17g30 thứ Sáu 11-10-2024 tại nhà thờ giáo xứ Vườn Xoài, với sự tham dự của hơn 500 tu sĩ và giáo dân.
Trước khi cử hành thánh lễ, cha xứ nói ý nghĩa thánh lễ bổn mạng của giáo khu, đặc biệt thêm nhiều lời cầu nguyện cho tất cả những người còn sống cũng như đã qua đời của giáo khu thánh Tuỳ nhân ngày mừng lễ bổn mạng.
Trong bài giảng, cha xứ dựa vào đời sống của cha thánh Phêrô Lê Tuỳ, phân tích thêm lợi ích thiêng liêng khi con người sẵn sàng hy sinh cho chân lý đức tin.
Cha xứ kể lại:
Thánh Phêrô Lê Tùy sinh năm 1773 tại Bằng Sở, Hà Ðông. Ngài là một linh mục vui tính, hiền hòa và rất nhiệt thành trong sứ vụ chủ chăn. Dù ở đâu, dù chức vụ nào, cha cũng luôn sốt sắng chu toàn nhiệm vụ của mình. Đức cha Hậu đã có lần khen ngợi những đức tính và hoạt động của cha, ngài nói: "Không ai là không hài lòng với cha Tùy". Trong 30 năm liền, nhà truyền giáo Lê Tùy hoạt động công khai đắc lực phục vụ giáo hội Việt Nam. Nhưng như mọi linh mục khác, từ khi vua Minh Mạng ra chiếu chỉ cấm đạo trên toàn quốc ngày 06.01.1833, cha phải hoạt động âm thầm trong bóng tối.
Ngày 25.6.1833, cha Tùy đến xức dầu cho một bệnh nhân gần chết ở họ Thanh Trai. Đây là một họ đạo nhỏ, chen giữa làng mạc của lương dân. Một nhóm người ngoại giáo đã bắt cha nộp cho quan huyện Thanh Phương. Giáo hữu điều đình bỏ tiền xin chuộc, nhưng quan đặt điều kiện: cha phải khai mình là thày thuốc, chứ không phải là linh mục. Cha Tùy cho rằng khai man như thế không tốt, nên khẳng khái từ chối. Cha bị đóng gông áp giải về tỉnh đường Nghệ An. Suốt thời gian trong tù, lúc nào cha cũng giữ được nét vui tươi, hồn nhiên, cam đảm trước mọi khổ nhục. Thái độ đó làm nhiều người thán phục.
Một hôm quan án đòi cha ra công đường và nói: "Ông là đạo trưởng Gia Tô?" Cha đáp: "Phải, tôi là đạo trưởng". Quan nói ngay: "Ông nghe ta đi, ai thấy ông bị bắt cũng động lòng trắc ẩn. Không ai muốn ông phải án tử hình, ta đây cũng vậy. Bây giờ ông nghe ta, làm một tờ khai nói mình là lang y chữa bệnh, có thế ta mới cứu ông được". Cha Tùy trả lời: "Tôi không sợ chết, vì chết cách nào tôi cũng không ngại. Ai cũng phải chết. Dù chết trên chăn êm nệm ấm, dầu bị cọp tha cá rỉa, dầu bị lột da hay xé xác làm trăm mảnh, cũng đều là chết thôi; cho nên tôi không sợ chết". Vì kính trọng cha đã 60 tuổi, quan không truyền đánh đòn, chỉ đưa cha về ngục.
Suốt 3 tháng tù, cha được mọi người, từ quan tới lính, cùng các tù nhân khác qúy mến. Họ nói với nhau: "Một người hiền từ nhân đức như vậy, mà bị giam như một phạm nhân gian ác, thật là không phải. Chúng mình chịu án phạt đã đành, chứ ông ấy nào có tội tình gì ?" Các quan nhiều lần cho người dụ dỗ cha khai mình là y sĩ để khỏi chết, nhưng trước sau cha vẫn xác định mình là linh mục.
Thời đó, luật nhà nước cấm xử tử những người từ 60 tuổi trở lên. Đàng khác, đây lại là thời kỳ dầu cuộc bách hại, nên chính các quan khi làm sớ báo tin về kinh đô, chỉ nghĩ tội nhân sẽ phải nộp tiền phạt thôi. Ai ngờ, vua Minh Mạng bất chấp luật lệ truyền thống nhân đạo của dân tộc. Ngày 10.10.1833, các quan tỉnh Nghệ An nhận được sắc chỉ của vua: "Tên Tùy đã xưng là đạo trưởng và truyền dạy tà đạo cho dân, phải trảm quyết".
Một tín hữu nghe tin liền chạy đến nhà giam báo cho "tử tội" biết. Cha Tùy không chút lo sợ, chỉ hỏi lại cho chính xác, rồi vui vẻ nói : "Bấy lâu nay thật tôi không dám đợi trông ơn lớn lao như vậy". Ngài dùng bữa tối như thường lệ, rồi lặng lẽ một mình, tránh mọi cuộc tiếp xúc để dọn mình lãnh triều thiên tử đạo.
Sáng hôm sau, 11.10.1833, ngày Giáo hội thời đó kính Đức Maria là Mẹ Thiên Chúa, cha Tùy tiến ra pháp trường chợ Quân Ban như đi dự hội, vẻ mặt vui hớn hở, đến nỗi dân đi xem và quân lính đều nói : "Xưa nay chưa thấy ai bị đem đi xử mà lại can đảm như thế". Một giáo hữu trải chiếu ra, chứng nhân Đức Kitô quỳ xuống cầu nguyện, bên cạnh là người lính cầm thẻ bài bằng gỗ ghi bản án:
"Can phạm từ lâu học điều dị đoan, xưng mình là Đạo trưởng, lẩn trốn trong dân để quyến rũ. Bắt được đã tra xét kỹ càng. Lệnh xử chém tức khắc để răn kẻ khác".
Một tín hữu, ông Bernado Thu đến xin quan đừng xử vội, để cha cầu nguyện giây lát. Quan đồng ý và đưa mấy quan tiền cho theo tục lệ vua ban cho tử tội mua sắm ăn bữa sau cùng. Cha Tùy không nhận, tiếp tục cầu nguyện ít phút nũa. Sau đó, ông Thu đến lạy cha bốn lạy và nói : "Giờ đây, cha sắp được về nơi vĩnh phúc đã bao lâu trông đợi. Phần con, con ở lại chốn khóc lóc này, xin cha nhớ đến con". Vị linh mục cũng lạy bốn lạy bốn lần đáp lễ và khuyên : "Hỡi con, con hãy bền lòng vững chí, rồi con cũng được phần thưởng muôn đời". Cảnh cha con từ biệt làm nhiều người xúc động đến rơi lệ.
Sau đó, cha nói với quân lính : "Tôi đã sẵn sàng". Tiếng thanh la vừa dứt, một người lính vung gươm, đầu vị tử đạo rơi xuống, trong khi linh hồn vút cao về Trời. Các tín hữu xin thi thể cha, khâm liệm vào áo quan, rước về nhà xứ Tràng Nứa và an táng ở đấy. Sau này họ dời hài cốt cha về xứ Yên Duyên, rồi đưa về nguyên quán ngài là Bằng Sở. Nhiều người đến kính viếng mộ ngài đã được ơn lạ. Ông Bernado Thu cũng làm chứng nhiều bệnh nhân được khỏi nhờ cầu nguyện với cha Lê Tùy.
Ngày 27.05.1900, Đức Lêo XIII suy tôn cha Phêrô Lê Tùy lên bậc Chân Phước. Ngày 19-06-1988, Đức Gioan Phaolô II suy tôn ngài lên hàng Hiển thánh.
Noi gương Thánh Lê Tùy
Sau khi kể tiểu sử Thánh Tùy, Cha xứ Phêrô đã khuyến khích tất cả mọi người noi theo gương thánh quan thầy, sống thật thà trong mọi cảnh huống của ngày sống và can đảm làm chứng cho Tin Mừng.
Sau bài giảng, thánh lễ tiếp tục với phụng vụ Thánh Thể. Đoàn dâng lễ vật tiến lên, cùng với tiếng hát của ca đoàn dâng lên Chúa lễ vật đời mình, lễ vật của cả giáo khu Lê Tuỳ.
Kết thúc thánh lễ, cha xứ và quý ban chấp hành cùng với bà con giáo dân tụ họp nhau lại tại hội trường để cùng nhau lắng nghe đúc kết và nêu lên những quyết tâm cho việc tham gia sống đạo giữa đời cho năm tới.
Đặc biệt, mọi người bàn thảo về việc rước Đức Mẹ Mân Côi đến các điểm tôn nghiêm để cùng nhau dâng chuỗi kinh Mân Côi kính Mẹ trong tháng 10 này.
Mọi người ra về trong bầu khí vui tươi, và cầu chúc nhau được sốt sắng tham dự tràng kinh Mân Côi của liên gia đình trong giáo khu với ước mong: mỗi người noi gương thánh nhân, can đảm sống và làm chứng cho sự thật vì danh Chúa Kitô.
Sr Cecilia Nguyễn Thị Kim Ngân
HD Mến Thánh Giá Phát Diệm.
