Đã đăng trên web TGPS: Quan điểm Kitô giáo về tác động của AI trên sự thật
AI có thể giúp chúng ta tiếp cận và diễn giải cũng như xử lý thông tin, nhưng nó không bao giờ được phép định nghĩa hay thay đổi sự thật.
Trong thời đại mà trí tuệ nhân tạo có thể tạo ra hình ảnh, video và thậm chí là giọng nói siêu thực, thì những sự thật hàng ngày dễ dàng bị bị bóp méo. Điều gì sẽ xảy ra khi mắt và tai của chúng ta không còn là giác quan đáng tin cậy nữa? Thông điệp gần đây của Tòa Thánh là: Antiqua et Nova (SỰ KHÔN NGOAN VỪA CỔ XƯA VỪA MỚI MẺ) , nêu ra những câu hỏi cấp bách về tác động của AI đối với sự thật và kêu gọi cam kết tính trách nhiệm đạo đức trong kỹ nguyên số.
Xu hướng gia tăng của sự lừa dối do AI tạo ra
Từ các chiêu trò núp bóng sự thực đến từ các bài báo do AI tạo ra, đã giúp phát tán những thông tin sai lệch trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Thách thức thật nghiêm trọng là những thông tin sai lệch đó gần như không thể phát hiện được. Một bài phát biểu giả mạo của một nhà lãnh đạo thế giới, một đoạn tin tức bịa đặt hoặc thậm chí là một cuộc hội thoại được mô phỏng bằng AI, có thể thao túng dư luận và làm suy yếu lòng tin vào các thể chế. Nếu chúng ta không thể phân biệt được đâu là thật và đâu là giả, thì bản thân sự thật sẽ trở thành nạn nhân trước tiên.
Văn kiện Antiqua et Nova cảnh báo về cuộc khủng hoảng đang gia tăng này. Văn kiện nêu lên rằng AI có nguy cơ làm méo mó “mối quan hệ của chúng ta với người khác và với thực tế”. Làn ranh sự thật và lừa dối trở nên không phân định được, đó là một thiệt hại cho xã hội: dẫn đến nền dân chủ suy yếu, niềm tin vào báo chí mai một dần và các mối quan hệ giữa con người với nhau trở nên mong manh.
Đức Giáo Hoàng Phanxicô cũng đã lên tiếng về vấn đề này, Ngài cảnh báo về thế giới kỹ thuật số, nơi lời nói dối lan truyền nhanh hơn sự thật và nơi sự lừa dối có thể được sử dụng như một công cụ quyền lực
Sự thật phải xem như một nghĩa vụ đạo đức
Đối với các Kitô hữu, sự thật không chỉ đơn thuần là tính chính xác — nhưng đó là một nghĩa vụ đạo đức. Chúa Giêsu đã nói: “Thầy là đường, là sự thật, và là sự sống” (Ga 14:6), Phải để cho sự thật trở thành trung tâm của thế giới quan Kitô giáo. Giáo lý Công giáo dạy rằng sự trung thực là điều thiết yếu cho phẩm giá con người, và sự hòa hợp xã hội (Giáo lý 2468). Trong thời điểm mà những điều sai trái do AI tạo ra có thể thao túng cảm xúc và suy nghĩ, những người Ki tô hữu được mời gọi giữ gìn sự thật với sự cẩn trọng cao độ hơn.
Điều này có nghĩa là phải phát triển khả năng phân định, phải thận trọng về những gì chúng ta cảm nhận và chia sẻ trực tuyến, phải yêu cầu những người tạo nội dung kỹ thuật số chịu trách nhiệm. Nó cũng có nghĩa là sự thật không chỉ là thông tin mà còn là phẩm giá. Giáo hội nhắc nhở chúng ta rằng việc giao tiếp có trách nhiệm, dựa trên sự trung thực và tôn trọng người khác, đó là điều thiết yếu cho một xã hội công bằng
Chúng ta có thể bảo vệ sự thật trong thời đại AI không?
Chúng ta có thể làm gì để chống lại sự lừa dối do AI điều khiển?
Đầu tiên, phải nghĩ đến giáo dục. Các trường học, đại học và các cộng đồng đức tin Công giáo cần giúp mọi người phát triển kỹ năng tư duy phản biện, để đặt câu hỏi về nguồn gốc, và xác minh tính chính xác của thông tin.
Thứ hai, phát triển AI có đạo đức phải được ưu tiên. Các công ty công nghệ phải chịu trách nhiệm để đảm bảo rằng công cụ của họ không bị sử dụng để phát tán những lời nói dối, và các chính phủ phải thiết lập các chế tài để ngăn chặn AI bị sử dụng như một công cụ chống lại sự thật.
Cuối cùng, các Kitô hữu được kêu gọi trở thành nhân chứng mạnh mẽ của sự thật, không chỉ trong việc chống lại những điều sai trái, mà còn trong việc chủ động thúc đẩy sự trung thực, công lý và tính minh bạch trong các tương tác kỹ thuật
Như văn kiên Antiqua et Nova nhắc nhở chúng ta: công nghệ phải phục vụ nhân loại, chứ không phải làm suy yếu nhân loại. AI có thể thay đổi cách chúng ta tiếp cận và diễn giải thông tin, nhưng nó không bao giờ được phép định nghĩa lại sự thật. Trách nhiệm bảo vệ sự thật cuối cùng không nằm ở máy móc, mà nằm ở chính chúng ta.
Nguồn: https://aleteia.org/2025/02/24/ais-impact-on-truth-and-a-christian-response
