Ba thập kỷ trước, giữa một xã hội đang tranh cãi dữ dội về vai trò và phẩm giá của người phụ nữ, một vị Giáo hoàng đã làm điều vừa bất ngờ vừa sâu sắc: Ngài viết một bức thư.
Không phải tuyên bố chính sách.
Không phải tài liệu thần học.
Mà là một bức thư.
Và bức thư ấy được gửi cho chính bạn.
Một lời tri ân giữa thời đại phân cực
Năm 1995, ngay trước thềm Hội nghị Thế giới lần thứ tư của Liên Hợp Quốc về Phụ nữ, Đức Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II đã công bố Thư Gửi Phụ Nữ – một bản suy tư dịu dàng, sáng suốt, vượt khỏi những khẩu hiệu và định kiến để tôn vinh vẻ đẹp toàn vẹn của người phụ nữ trong thế giới hiện đại. Ngài không đến để tranh luận, mà để cảm ơn, khẳng định và tôn trọng.
Điều gì đã giúp vị Giáo hoàng này thấu hiểu sâu sắc về phẩm giá và ơn gọi của phụ nữ đến thế?
Có lẽ điều đó khởi đi từ nỗi mất mát rất sớm. Karol Wojtyła – cậu bé sau này trở thành Giáo hoàng – mất mẹ khi mới 8 tuổi. Bà Emilia là người phụ nữ dịu hiền, đạo đức và đầy nhân phẩm. Tình yêu mẫu tử mà cậu bé từng được hưởng trong gần một thập kỷ đã để lại dấu ấn sâu đậm trong tim, và sự ra đi của bà là nỗi trống vắng theo suốt cuộc đời Wojtyła.
Nhưng cũng chính từ cuộc sống thường nhật, khi còn là linh mục trẻ và tuyên úy đại học tại Kraków, ngài đã đồng hành với biết bao phụ nữ – những người đang bước vào hôn nhân, công việc, đức tin. Họ không chỉ là đối tượng mục vụ, mà là chứng nhân sống động, góp phần hình thành nơi ngài một cái nhìn sâu sắc về sự bổ túc nam – nữ và điều sau này được gọi là "thiên tài nữ giới" (feminine genius).
Một thông điệp dành cho thời đại hôm nay
Ba mươi năm đã trôi qua. Nhưng dường như sự nhầm lẫn về ý nghĩa của việc làm phụ nữ ngày càng gia tăng. Giữa một nền văn hóa bị giằng co giữa chủ nghĩa cá nhân cực đoan và áp lực xã hội, giữa quyền lực giới tính và phủ nhận sinh học, nhiều phụ nữ đang khao khát sự rõ ràng, chính trực và chân lý.
Và thật đáng ngạc nhiên, nhiều người đang tìm đến Giáo hội Công giáo để tìm câu trả lời.
Một lời ngỏ chân thành và cảm động
Trong Thư Gửi Phụ Nữ, Đức Gioan Phaolô II không đưa ra những chỉ dẫn cứng nhắc. Ngài không lý tưởng hóa phụ nữ, cũng không che giấu những đau khổ họ phải trải qua. Ngài bắt đầu bằng một lời mời gọi mạnh mẽ:
“Giờ đây, tôi muốn nói chuyện trực tiếp với từng người phụ nữ, để cùng nhau suy tư về những vấn đề và triển vọng của việc làm phụ nữ trong thời đại chúng ta.” (đoạn 1)
Giọng văn của Ngài không lên lớp hay phòng thủ, mà đầy lòng biết ơn. Ngài cảm ơn mọi người phụ nữ: mẹ, vợ, con gái, chị em, nữ tu, chuyên gia... – chỉ vì họ là phụ nữ. Một câu nói tưởng chừng giản đơn, nhưng mang sức mạnh phi thường trong một thế giới chỉ đánh giá phụ nữ qua những gì họ làm, chứ không phải qua con người họ là ai.
Ngài không ngần ngại chỉ ra những bất công mà phụ nữ phải chịu:
“Phẩm giá của người phụ nữ nhiều khi không được nhìn nhận, và các đặc quyền của họ bị xuyên tạc. Họ bị đẩy ra ngoài lề xã hội, thậm chí bị biến thành công cụ phục vụ. Điều đó khiến phụ nữ không thể sống đúng với chính mình và gây nên một sự nghèo nàn thiêng liêng cho toàn thể nhân loại.” (đoạn 3)
Ngài thẳng thắn nhắc đến những giới hạn sinh học và xã hội: chu kỳ thể lý, phân biệt đối xử, bạo lực, áp lực công – tư... Nhưng chính trong việc gọi tên những điều đó, Ngài mang đến sự xứng danh và nâng cao phẩm giá.
Chúa Giêsu – người giải phóng đích thực
Ngài nhấn mạnh: việc giải phóng phụ nữ không nằm ở khẩu hiệu, mà nằm trong Tin Mừng – trong cách Chúa Giêsu đối xử với phụ nữ:
“Chúa Giêsu đã vượt qua các chuẩn mực văn hóa thời đó để đối xử với phụ nữ bằng sự tôn trọng, chấp nhận và trìu mến. Nhờ đó, Ngài tôn vinh phẩm giá mà phụ nữ vốn có từ khởi đầu theo kế hoạch và tình yêu của Thiên Chúa.” (đoạn 3)
Những lời này vẫn vang vọng trong bối cảnh hiện tại. Trong bộ phim Barbie (2023), nhân vật Gloria có bài độc thoại nổi tiếng về việc làm phụ nữ “đúng chuẩn” là điều bất khả: phải đẹp nhưng không quá đẹp, mạnh mẽ nhưng không đe dọa, tham vọng nhưng không quá sắc sảo... Mục tiêu luôn dịch chuyển – và luôn thu hẹp.
Tương tự, Thánh Giáo hoàng nhận ra thế giới đặt ra những tiêu chuẩn bất khả thi cho phụ nữ. Nhưng thay vì thất vọng, Ngài mang đến hy vọng.
Thiên tài nữ giới – một lời kêu gọi, không chỉ là lời khen
Ngài xác tín rằng phụ nữ có khả năng đặc biệt để nhận ra nhân vị, nuôi dưỡng sự sống, và khẳng định phẩm giá – điều Ngài gọi là thiên tài nữ giới. Không phải để tâng bốc, mà để mời gọi.
“Khi trao ban chính mình mỗi ngày cho tha nhân, phụ nữ đang thực hiện ơn gọi sâu xa nhất của họ. Có lẽ hơn cả nam giới, phụ nữ nhận ra nhân vị, vì họ nhìn bằng trái tim. Họ thấy được con người vượt lên trên các hệ thống ý thức hệ hay chính trị. Nhờ đó, kế hoạch nền tảng của Đấng Tạo Hóa được thể hiện trong lịch sử nhân loại...” (đoạn 12)
Trong thời đại đầy tranh cãi về giới tính, bản sắc và xã hội, Thư Gửi Phụ Nữ như thể được viết cho chính năm 2025. Một tài liệu có tính tiên tri và vượt thời gian.
Hành động cụ thể: Đọc – Chia sẻ – Thảo luận
Bạn có thể làm gì?
Bộ tài liệu học hỏi Endow về Thư Gửi Phụ Nữ là một nguồn tài nguyên tuyệt vời cho nhóm nhỏ, vừa sâu sắc về đức tin, vừa xây dựng tình bạn thiêng liêng. Khi bạn khám phá và nuôi dưỡng thiên tài nữ giới nơi chính mình, bạn sẽ:
Kết luận: Thế giới cần phụ nữ biết mình là ai
Và có lẽ hơn bao giờ hết, thế giới cần những người phụ nữ phản chiếu sức mạnh và phẩm giá của nữ tính đích thực cho thế hệ kế tiếp: con gái, cháu gái, học sinh, bạn bè – những người đang khao khát được hiểu về bản thân, vai trò không thể thay thế trong xã hội và ơn gọi cá nhân độc đáo của họ.
Hè này, hãy dành thời gian cho bức thư ấy.
Hãy để nó hình thành lại cái nhìn của bạn về phụ nữ.
Và khi bạn đọc, hãy nhớ:
Bạn được tạo dựng cho một mục đích.
Cuộc đời bạn có ý nghĩa vĩnh cửu.
Và theo cách rất riêng, bạn cũng được mời gọi xây dựng Nước Trời nơi trần gian.
Tác giả: Annette Bergeon
https://catholicexchange.com/speaking-directly-to-the-hearts-of-women-for-30-years-why-john-paul-iis-message-still-matters-today/
